Kava Kava: adaptogeny z wysp Pacyfiku
Co to są adaptogeny?
Adaptogeny to rośliny o unikalnych właściwościach, często skryte w niedostępnych ustępach i otoczone aurą cudowności, od tysięcy lat stosowane i nieocenione w ajurwedzie oraz tradycyjnej medycynie chińskiej. Z ziołowych mikstur adaptogennych korzystać miał np. Czyngis-chan. Z drugiej strony adaptogeny to także współczesny fenomen zdrowotny: bezpieczne wsparcie organizmu w nawet najbardziej wymagających warunkach, do niedawna wykorzystywane głównie przez astronautów czy olimpijczyków, dziś zyskujące popularność na całym świecie jako remedium na stres czy jako wzmocnienie pracy mózgu.
Definicja adaptogenów
Najprościej mówiąc, adaptogeny to wsparcie w procesach adaptacji. Gdy jesteśmy narażeni na działanie stresu, nasz organizm zawsze naturalnie dąży do „zaadaptowania się” i odzyskania wewnętrznej równowagi, czyli homeostazy. Adaptogeny między innymi wspierają i balansują odpowiedź organizmu na stres (np. wspomagając zrównoważoną gospodarkę hormonalną, normalizując reakcje), zmniejszają wrażliwość na stresory, wydłużają fazę odporności czy wzmacniają osłabiony stresem organizm, uodparniając go na choroby.
Jednocześnie stres to naturalna reakcja organizmu na sytuacje zagrożenia: bezpośrednie niebezpieczeństwo, niesprzyjające warunki bytowania, wyczerpanie. Organizm reaguje na nie zmianą gospodarki hormonalnej (kortyzol, adrenalina), innym gospodarowaniem zasobami itd. Stres staje się jednak niebezpieczny, gdy trwa zbyt długo lub jest zbyt intensywny. Wówczas nadzwyczajny wysiłek doprowadza do wyniszczania zasobów organizmu. Adaptogeny chronią przed „przegrzaniem”, utrzymują stres w naturalnych ramach.
Działanie adaptogenów
Choć tradycja korzystania z unikalnego działania adaptogenów ma tysiące lat, ich formalna historia jest wyjątkowo krótka. Adaptogeny trudno zresztą sklasyfikować; działają niespecyficznie, wymykają się kategoriom farmakologicznym. Kanon roślin adaptogennych jest wciąż otwarty i stale dyskutowany. Wciąż pojawiają się też nowe badania nad homeostatycznymi właściwościami konkretnych roślin; rozwój badań nad Kavą i jej składnikami aktywnymi – kavalaktonami – jest tu świetnym przykładem. Możemy jednak wyszczególnić pewne zasady działania adaptogenów.
Termin adaptogen został sformułowany po raz pierwszy w 1940 roku w ramach badań Nikolaia Lazareva nad Cytryńcem chińskim (Schisandra chinensis). Według zaproponowanej w latach czterdziestych definicji, adaptogeny pochodzenia roślinnego muszą spełniać 3 podstawowe kryteria.
1. Adaptogeny działają niespecyficznie.
Neutralizują działanie stresu (fizycznego, chemicznego lub biologicznego), ale ich oddziaływania nie da się przypisać konkretnym reakcjom konkretnych narządów. W końcu organizm nie adaptuje się do wyjątkowych warunków „fragmentarycznie”, ale holistycznie, zawsze dążąc do stanu pełnej równowagi. I tak dochodzimy do kolejnego punktu.
2. Adaptogeny wspomagają osiągnięcie homeostazy organizmu.
Ich funkcją jest równoważenie zaburzeń spowodowanych stresem zewnętrznym i przeciwdziałanie im. Warto przy tym podkreślić, że stresorem zaburzającym równowagę może być nie tylko pojedynczy czynnik (powodujący reakcję obronną np. w sytuacji bezpośredniego zagrożenia), ale także warunki mniej wymierne, jak na przykład zmiany środowiskowe (zanieczyszczenie, ocieplenie) lub narastające napięcia psychiczne/międzyludzkie/społeczne.
Co ważne, adaptacja organizmu w sytuacji stresu jest raczej procesem, niż punktowym, krótkotrwałym stanem pobudzenia, jaki daje np. kofeina (inne różnice między Kavą a kawą znajdziesz tutaj).
3. Adaptogeny nie mogą szkodzić normalnym funkcjom organizmu.
Choć w tym punkcie pobrzmiewa nieco abstrakcyjna, hipokratejska zasada „po pierwsze nie szkodzić”, rzecz się ma bardzo praktycznie: adaptogeny nie mogą być jakkolwiek toksyczne. Nie mogą nieść skutków ubocznych, ani tym bardziej uzależniać. Nie mogą powodować też nadmiernej stymulacji – prawidłowa percepcja i reakcje organizmu muszą pozostać niezaburzone.
Kava Kava: adaptogen z wysp Pacyfiku
Działanie Kavy świetnie wpisuje się w tę definicję.
W sytuacji stresu fizycznego lub emocjonalnego korzenie Kavy pomagają organizmowi skutecznie zaadaptować się do danych warunków i odzyskać wewnętrzny spokój.
Organizm wraca do stanu równowagi, zasoby pozostają nienaruszone, a kolejne wstrząsy są skuteczniej neutralizowane. Jak?
HARMONIA
Kava redukuje niepokój i napięcie mięśniowe, neutralizuje reakcje obronne, wspiera regenerację (zwłaszcza w trakcie snu), uspokaja jednocześnie ciało i umysł.
RÓWNOWAGA
Kava działa prawdziwie uniwersalnie i holistycznie. Dość powiedzieć, że w tradycjach wysp pacyficznych powszechnie stosowano ją jako środek wzmacniający w leczeniu infekcji, zwalczaniu bólów mięśniowych i menstruacyjnych, niwelowaniu objawów menopauzy, bezsenności, ale też szeregu problemów natury psychologicznej, zaburzających równowagę organizmu.
BEZPIECZEŃSTWO
Kava jest bezpieczna. Nie zakłóca funkcji poznawczych. I nie uzależnia – może wręcz działać na zasadzie odwrotnej tolerancji, dzięki czemu z czasem dobroczynne działanie Kavy można odczuwać jednakowo bez konieczności zwiększania porcji, a wręcz odwrotnie: wewnętrzną równowagę czuć łatwiej nawet przy mniejszych porcjach. Więcej o tym fenomenie: KAVA GUIDES.
Przeciwnie niż choćby w przypadku alkoholu.
Najpopularniejsze adaptogeny
Świat dopiero odkrywa w pełni działanie Kavy i adaptogenów.
Obecny kanon najpopularniejszych adaptogenów to:
- Ashwagandha (Withania somnifera)
- Cytryniec chiński (Schisandra chinensis)
- Żeń-szeń (Panax ginseng)
- Różeniec górski (Rhodiola rosea)
- Gotu kola (Centella asiatica)
- Traganek (Astragalus membranaceus)
- Bakopa drobnolistna (Bacopa monnieri)
- Eleuterokok kolczasty (Eleutherococcus senticosus)
Między innymi na podstawie specyfikacji tych roślin ukształtowało się współczesne rozumienie adaptogenów i ich właściwości, czy schematów działania.
Właściwości adaptogenów
Fizjologicznie rzecz biorąc, podstawowe procesy adaptacyjne organizmu wiążą się z układem nazywanym osią HPA, czyli podwzgórzem, przysadką oraz nadnerczami. W nadnerczach produkowane są hormony kluczowe dla reakcji na stres (tzw. hormony stresowe, m.in. kortyzol, aktywny w sytuacjach walki lub ucieczki, jak też oddziałujący na działanie systemu odpornościowego). To przede wszystkim ten obszar czynnie wspierają adaptogeny.
Konkretnie rzecz biorąc, działanie wybranych adaptogenów można też wskazać na przykładach. To między innymi:
- wspomaganie procesów hormonalnych
- wsparcie układu odpornościowego
- wsparcie procesów myślowych i funkcji poznawczych w sytuacjach stresowych
- większa energia i wydolność (zwł. w sytuacjach osłabienia wywołanego stresem)
- poprawa samopoczucia, ograniczanie skutków depresji
- pomoc w utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru we krwi (zaburzonego stresem)
- potencjał antyoksydacyjny
Obrazowo rzecz biorąc, działanie adaptogenów można porównać do wytężonych ćwiczeń. Wysiłek fizyczny to dla organizmu stres (np. reakcja na spalanie zasobów, zwłaszcza gdy ćwiczymy rzadko lub nie ćwiczymy w ogóle). Regularne ćwiczenia pozwalają nam jednak lepiej radzić sobie z wysiłkiem: mniej się męczymy, panujemy nad tętnem itd. Korzystanie z adaptogenów jest jak „trenowanie” organizmu, by lepiej radził sobie z negatywnymi skutkami stresu (metafora za: dr Brenda Powell, Center for Integrative and Lifestyle Medicine, Cleveland Clinic’s Wellness Institute – magazyn Time).
Zanim nadejdzie stres i związany z nim wysiłek, zanim nasz organizm podejmie trud zaadoptowania się do nowych warunków i przywrócenia równowagi, polecamy „ćwiczyć” wewnętrzny spokój nad miseczką Kavaha.
Sklep online z Kava Kava jest otwarty dla wszystkich. Nie musisz być olimpijczykiem!
