Tradycja picia Kavy sięga trzech tysięcy lat i rozpoczęła się najprawdopodobniej na wyspach Vanuatu lub Tonga. Następnie dotarła na Fidżi i dalsze wyspy, ostatecznie obejmując swoim zasięgiem niemal cały Pacyfik. W większości regionów działanie Kavy ceniono tak wysoko, że zaczynała kształtować miejscową kulturę.
Kto pije Kava Kava?
Rytuał przygotowania oraz wspólnego picia pełnił wiele funkcji społecznych, politycznych i religijnych. Był ważną częścią ceremonii i zwyczajów plemiennych: przy Kavie na przykład formalizowano związki lub rozwiązywano konflikty. Zyskała też ważną rolę w celebrowaniu świąt i uroczystości: Kavę pili szamani oraz władcy, za każdym razem pilnując, komu przekażą miseczkę z ekstraktem. Kolejność picia odzwierciedlała wspólnotową hierarchię.
Mimo szeregu regionalnych różnic to, co we wspólnym picu Kavy najcenniejsze, pozostało niezmienne: wszędzie jest symbolem szacunku i trwałych więzi, dobrych intencji i wzajemnego zaufania. Niegdyś ekstraktem podejmowano gości z innych wysp, a korzenie zabierano w podróż jako najdroższy podarunek. Współcześnie Kavą goszczono m.in. królową Elżbietę II czy Jana Pawła II (Fidżi, kolejno 1963 i 1986 r.). Jak zresztą głosi legenda, najlepszą część upraw należało oddać bogom i władcom, drugą poświęcić dla gości i przyjaciół, dla siebie pozostawiając co najwyżej trzecią, najgorszą część. Tak kształtowała się pacyficzna kultura, pełna otwartości, wzajemności i szacunku.
Na wyspach Pacyfiku Kava przyjmowała nie tylko różne nazwy czy funkcje kulturowe, ale też obrastała różnymi legendami i wierzeniami.
Legendy i ceremonie Kava Kava
Mikronezyjska Kava
W Pohnpei pieprz metystynowy nazywa się „sakau” i wedle legend jest boskim darem. Pewnego razu bogowie uznali jednak, że ich podarunek jest zbyt cenny, by dzielić się nim z mieszkańcami wyspy, i odebrali im sakau. Na szczęście jedna z mieszkanek Pohnpei – podczas wizyty na niedalekiej Kosrae – skradła drogocenne korzenie i przemyciła je z powrotem na rodzinną wyspę. Sakau skryła w swojej pochwie. Tak tłumaczy się przynajmniej odmienny aromat korzeni uprawianych na Pohnpei i Kosrae.
Hawajska Kava
Na Hawajach Kavę określa się mianem „awa” i również traktuje jako boski dar (w jednej z legend awę przyniosły na wyspę ptaki). Awa jest napojem świętym i w pierwszej kolejności należała się bogom. W drugiej: wodzom i zasiadającym najwyżej we wspólnotowej hierarchii. Ale na Hawajach mieli do niej dostęp również rybacy i rolnicy, a także kobiety, co nie było oczywiste na innych pacyficznych wyspach.
Kava ceremonialna
Tonga oraz Samoa wyniosły picie Kavy do poziomu rozbudowanych ceremoniałów, które przy okazji najważniejszych wydarzeń symbolicznie gromadzą całe społeczności. Każdy taki ceremoniał ma ściśle określony scenariusz i powagę: poszczególne role i funkcje są precyzyjnie przyporządkowane (np. na Samoa ‘Aumaga przygotowują avę, Palu’ava mieszają, Sui’ava dodają wody, Tufa’ava wywołuje imiona kolejnych pijących), zaś usadzenie gości i przebieg dzielenia się Kavą dokładnie odzwierciedla społeczną hierarchię. Na Samoa „ava” funkcjonuje zresztą także jako osobny tytuł, nadawany wybranym głowom rodzin.
Z wyspami Tonga wiąże się zresztą najbardziej rozpowszechniona legenda o Kavie i jej pochodzeniu. Tu, na jednej z odizolowanych i ubogich w pożywienie wysepek mieli mieszkać Favanga i Felefafa wraz z córką Kavą. Pewnego dnia ich biedną chatę odwiedził król, głodny i zmęczony po nieudanym połowie. Gospodarze, nie mając czym ugościć króla, zdecydowali poświęcić swój jedyny skarb: życie córki. Gdy król dowiedział się o ofierze, jakiej dokonali rodzice, obiecał, że imię dziewczyny zostanie zapamiętane na zawsze. Niedługo później na jej grobie wyrosły dwie rośliny. Jedna wypełniała spokojem, druga dodawała energii. Pierwszą była Kava, drugą trzcina cukrowa.
Skąd jest Kava Kava?
Dzisiejsza nauka jako miejsce pochodzenia Kavy wskazuje Vanuatu i także te wsypy mają swoją legendę. Oto dwie siostry obmywały nad rzeką zebrane chwilę wcześniej pożywienie. Nagle jedna z nich doznała niespodziewanego przypływu przyjemności. Okazało się, że między jej nogami swoją łodygę wypuściła nieznana im wcześniej roślina. Siostry zabrały roślinę do swojego ogródka i pielęgnowały ją przez lata, aż była na tyle dojrzała, że swym odkryciem podzieliły się z innymi.
Najstarsze wzmianki o Kavie sięgają 1616 roku: przy okazji wizyty na wyspie Futuna piszą o niej holenderscy nawigatorzy. Najstarsza ilustracja pieprzu metystynowego znajduje się natomiast w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie i pochodzi z 1769 roku.
Co innego jednak przeczytać, co innego zobaczyć, a co innego spróbować samemu!
Sklep online z Kava Kava znajdziesz tutaj. Zapraszamy!
Udostępnij:
